داشتن شغل خلاقانه، می‌تواند بسیار هیجان‌انگیز باشد. ساخت جواهرات دست‌ساز یا صنایع دستی دیگر، که در کار‌های روزانه شما قرار می‌گیرند، روزتان را لذت بخش می‌کنند. با ایده‌های جدید و استفاده از ابزار متنوع می‌توانید سبک منحصربفرد خود را داشته باشید. مشتریان جذب طرح‌های منحصر بفرد شده و همین طرح‌ها، شما را از سایر طراحان متمایز می‌کنند.
اگر یک وب‌سایت یا صفحه اینستاگرام داشته باشید، می‌توانید محصولات خود را بدون محدودیت عرضه کنید و به فروش برسانید. در این میان مسئله مهمی وجود دارد. قرارگرفتن در نقطه فروش و ارائه محصولات به مشتریان بسیار خوب است. اما اگر کسی طراحی جواهرات یا محصولات شما را مشاهده کرده و برای سودجویی از آن کپی‌برداری و به عبارتی سرقت کند، شما برای جلوگیری از این مشکل چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
در بین طراحان و سازنده‌های جواهرات حمایت از مالکیت معنوی اهمیت زیادی دارد. در سال‌های اخیر، به دلیل نقص کپی رایت شکایت‌های متعددی در خصوص سرقت طراحی جواهرات ، ثبت شده است. درک و شناخت قوانین محافظت از طرح، برای به رسمیت شناختن منافع طراح و سازنده، هائز اهمیت است.
مالکیت معنوی Intellectual Property یا (IP)
سازمان جهانی مالکیت معنوی، IP را خلاقیت ذهن درآثاری مانند: آثار ادبی، هنری، نماد و نام تجاری، تعریف می‌کند.محافظت از IP در محیطی که در آن نوآوری جریان دارد، حائز اهمیت است. زیرا خالق یا طراح اثر به رسمیت شناخته شده و می‌تواند با اطمینان از استفاده غیرمجاز از طرح خود، قانوناً جلوگیری کند. مالکیت معنوی به طور کلی در چهار دسته قرارمی‌گیرد که هر یک از این موارد ، مراحل و الزامات قانونی خاص خود را دارند. که عبارتند از: 1- کپی رایت 2- ثبت اختراع 3- علامت تجاری 4- اسرار تجارت
کابرد این موارد را در دنیای جواهرات، در ادامه بررسی می‌کنیم.
کپی رایت، ثبت اختراع، علامت تجاری، اسرار تجارت
در مکالمات عمومی، مالکیت معنوی به چهار گروه تقسیم می‌شود. هر یک از این گروه‌ها تعریف خاص خود را دارد و شناسایی هر یک برای محافظت از IP بسیار مهم است. تعاریفی که ما در ادامه برای شما آورده‌ایم، از سایت رسمی سازمان جهانی مالکیت معنوی و موسسه اطلاعات حقوقی در دانشگاه کرنل Cornell University گرفته شده است.
علامت تجاری یا trademark ، عبارت است از ترکیب، نماد یا کلمه‌ای که جنبه شناسایی یک برند، فروشنده یا تولیدکننده خاص را القا می‌کند. و همچنین این شناسه، محصولات را از سایر محصولات موجود در بازار، متمایز می‌کند.
راز تجاری یا trade secret ، عبارت است از تمام اطلاعات محرمانه در مورد تجارت که به یک کار یا شرکت داده می‌شود و با سایرین در بازارکار در رقابت است.
معمولاً گواهی ثبت اختراع یا patent به اختراعی داده می‌شود که فرآیند جدیدی را برای حل مشکل و نیاز، ایجاد می‌کند. برای گرفتن تایید patent ، شما باید اطلاعات فنی طرح خود را ارائه دهید. هر شرکت و مجموعه‌ای که مایل به استفاده، ساخت، فروش یا توزیع محصولی با طرح شماست، ابتدا باید مجوز دریافت کند.
قانون گواهی چاپ یا Copyright را ایلات‌متحده آمریکا اولین بار برای محافظت از آثار نویسندگان تصویب کرد. با توجه به پیشرفت‌های به وجود آمده در تکنولوژی، این قانون در سال 1978 گسترش یافت و شامل کلیه آثار شد تا از هرگونه استفاده غیر مجاز از آثار هنری محافظت شود. تنها صاحب طرح توانایی نمایش، توزیع و اجازه کپی از طرح خود را دارد.
استثناهایی هم در قانون کپی رایت وجود دارد که کاربردی هم هستند. دفتر کپی رایت آمریکا، عرصه مد وفشن را جز این استثناها می‌داند. با این حساب ما در مد و فشن قانون کپی رایت را نداریم. حال این سوال پیش می‌آید که آیا قانون کپی رایت طراحی جواهرات را دربرمی‌گیرد؟ در ادامه یافتن پاسخ این سوال را از سازمان‌های دولتی و مسئول اجرای قوانین مالکیت معونی، اداره ثبت اختراع آمریکا و اداره علائم تجاری و اداره حق چاپ و تکثیر، دریافت می‌کنیم.
چه نوع جواهراتی را باید انتخاب کنید؟
درحالی که مد و فشن از گواهی کپی رایت محروم بودند، قسمتی از مد و فشن است که از این محرومیت مستثنا است. جواهرات بر خلاف سایر اجزای مد و فشن، واجد شرایط حمایت از کپی رایت هستند. مانند هر اثر اورجینال و اصلی، جواهرات بلافاصله پس از تولید، از گواهی کپی رایت، برخوردار می‌شوند. با این حال ممکن اسن تعجب کنید که چرا حمایت از گواهی ثبت اختراع در برابر گواهی کپی رایت است. که در ادامه با توضیحات ساده این موضوع را برای شما تشریح می‌کنیم.
گواهی ثبت پتنت، محافظت از ایده‌ها و مفاهیم جدید را برای استفاده انحصاری و سود مالی مخترع، فراهم می‌کند. کپی رایت، برخلاف گواهی ثبت اختراعی که از ایده‌ها و مفاهیم محافظت می‌کند، از بیان ملموس یک ایده بلکه نه خود ایده، محافظت می‌کند. به عنوان مثال مایکروسافت می‌تواند از نرم‌افزار Microsoft Word خود کپی رایت کند اما مفهوم کلمه پردازشگر قابل دفاع نیست. گواهی ثبت اختراع فقط برای طرح‌ها، ایده‌ها یا مفاهیم کاملاً جدید اعطا می‌شود. برای بدست آوردن گواهی ثبت اختراع، به جای کپی رایت جواهرات، باید اثبات کنید ایده شما روشی کاملاً جدید برای انجام کاری که قبلاً وجود نداشته است، ارائه می‌دهد. بنابراین اگر بتوانید ادعا کنید نوع طراحی جواهرات شما دارای نوآوری است و به عبارتی جواهراتی اختراع کرده باشید! می‌توانید برای اخذ گواهی ثبت اختراع اقدام کنید.
اطلاعات بیشتر در خصوص کپی رایت
حمایت کپی رایت در دو دسته اصلی قرار می‌گیرد:
1- اقتصادی
2- مالی
نام این دو دسته خود بیانگر اصل موضوع می‌باشد اما در ادامه به جزئیات هر یک می‌پردازیم.
حمایت‌های اقتصادی به خالق اثر این امکان را می‌دهند که بنا به صلاح دید خود، اجازه استفاده از اثر خود را بدهد. خواه این استفاده سود داشته باشد، خواه نداشته باشد. همچنین حمایت اقتصادی به خالق امکان دریافت خسارت را نیز می‌دهد.
حمایت اخلاقی، با هر گونه تغییر و تحولی که می‌تواند بر شهرت و اعتبار صاحب اثر، تاثیر منفی بگذارد، مخالفت می‌کند. خالق اثر تمام حق نسبت به اثر خود را در اختیار دارد.
کپی رایت در طراحی جواهرات
آویزهای طلا یا نقره با نگین‌های مزیین شده با طراحی‌های متنوع، چگونه میتوان ازطراحی جواهرات خود محافظت کنیم؟ همانطور که گفتیم، جواهرات به محض تولید، مانند هر اثر اورجینال دیگر، البته بجز اجزای دنیای مد و فشن، دارای گواهی کپی رایت هستند. در این خصوص مستندات خاصی لازم نیست، اما برای اقدامات قانونی در هنگام نقص کپی رایت، باید به طور رسمی ثبت شده باشند. همچنین برای واجد شرایط بودن در مورد خسارت‌های قانونی و حق‌الزحمه حقوقی، ثبت نام رسمی باید ظرف سه ماه از انتشار اولیه انجام گیرد. در این زمینه، انتشار به هرگونه توزیع عمومی، مانند عرضه آن برای فروش، هدیه دادن یا حتی قراردادن تصویری از آن در یکی از صفحات مجازی، اشاره دارد. گواهی کپی رایت طراحی جواهرات را میتوان برای یک قطعه یا مجموعه‌ای از جواهرات ثبت کرد. این امر موجب کاهش هزینه روند ثبت می‌شود. و در این مقاله همچنین مجدداً تکرار می‌کند در طراحی جواهرات ، یک ایده یا مفهوم نمیتواند گواهی کپی رایت را دریافت کند و تنها درحالتی می‌تواند که بیان ملموس یک ایده باشد.
آیا باید از گواهی کپی رایت استفاده کرد؟
دریافت گواهی کپی رایت رسمی برای طراحی جواهرات ، که در ادامه محافظت از طرح شما را بر عهده دارد، از چند مزیت برخورداراست. ثبت نام رسمی طراحی جواهرات برای پیگیری‌های رسمی در صورت نقص کپی رایت، الزامی است. همچنین ثبت رسمی در مدت سه ماهه از انتشار اولیه، به شما این امکان را می‌دهد که هنگام نقص کپی رایت، خسارت‌های حقوقی و قانونی را دریافت کنید. با این حال، پیگیری پرونده نقص کپی رایت- سرقت ایده و طرح، کار دشواری است و نیاز به دوندگی‌های زیادی دارد. شاکی پرونده نیاز به اثبات شباهت اساسی دارد. ادعا شاکی باید ثابت کند که فرد متخلف به طرح اصلی جواهرات دسترسی داشته و طرح اون شباهت اساسی با طرح اصلی دارد. اگر شباهتی میان خلاقیت‌های بکار رفته در طرح‌ها وجود نداشته باشد، هیچ نقص کپی رایتی صورت نگرفته و و شکایت مورد قبول نیست. برای شفاف‌تر شدن موضوع باید گفت، تمام عناصر بکار رفته نمی‌توانند توسط گواهی کپی رایت محافظت شوند. بنابراین در صورت یافتن شباهت بین المان‌هایی از طرح، که بخاطر آن‌ها گواهی کپی رایت به طرح داده می‌شود، میتوان از فرد یا افراد سارق شکایت کرد. داشتن گواهی کپی رایت در طراحی جواهرات ، کنترل بیشتری در روند استفاده تجاری و به تصویر کشیدن اثر شما را فراهم می‌کند. هر کسی که می‌خواهد از کار شما استفاده کند، خواه به دنبال منافع مالی بوده یا خیر، باید اجازه رسمی شما را دریافت کند.
قوانین کپی رایت، سودی همگانی دارند
به طور کلی فرآیندهای حاکم بر مالکیت فکری، برای تقویت نوآوری و خلاقیت و در عین حال دسترسی عادلانه به همه افراد یک جامعه طراحی شده‌اند. این سیستم با فراهم کردن حفاظت از منافع مالی آثار هنرمندان، این انگیزه اقتصادی را ایجاد می‌کند تا هرکس در حرفه خود به دنبال برتری و مزیت باشد. وقتی این فرصت به افراد یک جامعه داده می‌شود تا خلاق باشند و از خلاقیت خود در خلق آثار استفاده کنند، جامعه به طور کلی از افزایش کیفیت خدمات و محصولات بهره‌مند می‌شود. با توجه به گواهی کپی رایت در تمام زمینه‌ها و به خصوص در طراحی جواهرات ، به حقوق هنرمندان احترام بگذاریم.
شاید دوست داشته باشید در ادامه بخوانید:
نماد ماه تولد (2): افسانه‌های نماد تولد از میان ستارگان، از مرداد تا آبان
نگهداری و محافظت از جواهرات ، چگونه ظاهر و امنیت جواهرات را تضمین کنیم؟